Otomotivde zor günler devam ediyor
Otomotiv sektöründeki eylül verilerine göre, sorunlar hâlâ sürüyor. İç pazarda yerli modellere kredi desteği gelmesi deyim yerindeyse sadece yaprak kımıldattı. OSD verilerine göre, üretim ve pazar geçen yıla oranla daralmasını sürdürdü. Sektörün 3 yıllık performansına baktığımızda, üretimin yüzde 1, ihracatın ise yüzde 11 arttığı görüldü. İç pazarda ise daralma yüzde 70’in üzerinde.
ALİ YILDIRIM
Otomotiv sektöründeki kötü gidişat devam ediyor. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD), 2019 yılı Ocak-Eylül dönemine ait üretim, ihracat adetleri ile pazar verilerine göre, daralma sürüyor. Eylül 2019 itibarıyla üretim 1 milyon adedi geçse de daralan iç pazar ve küçülen ihracat pazarlarla olumsuz tablo da sadece yaprak kıpırdıyor. OSD verilerine göre, Ocak-Eylül döneminde toplam üretim bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9 azalarak 1 milyon 57 bin 384 adet, otomobil üretimi de yine yüzde 9 azalarak 700 bin 581 adet oldu. Toplam pazar ise bu dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 40, baz etkisi dikkate alındığında ise 2017 yılına göre yüzde 55 azalarak 289 bin 131 adet oldu. Otomobil pazarı ise yüzde 37 oranında daraldı ve 228 bin 628 adet olarak gerçekleşti.
3 YILLIK GRAFİK ÇOK İYİ DEĞİL
Üretim, iç pazar ve ihracatın 3 yıllık eylül grafiğine bakacak olursak, zor günler hâlâ sürüyor. Eylül 2019’da Türkiye’nin toplam otomotiv üretimi 136 bin 236 adet. Geçen yılın aynı döneminde yani krizin dorukta olduğu Eylül 2018’de bunun 132 bin 931 adet olduğu kayıtlara geçmiş. Fakat, 2017 Eylül’ünde toplam üretimin 134 bin adet seviyelerinde olduğu OSD kayıtlarına işlenmiş. Yani 2017 Eylül ayından bu yana üretimde sadece yüzde 1,4’lük iyileşme gerçekleşmiş. Eylül 2019’da 2017 üretimi yakalanmış hatta biraz üstüne çıkmış.
İÇ PAZAR YÜZDE 71 DARALMIŞ
İç pazarın durumu ise üretimden çok daha kötü. Yüksek faiz, düşen alım gücü ve yeni model zamları artık iç pazarın bilinen süper üçlüsünden. Her ne kadar yerli modellere kredi desteği yeni gelse de pazarın hafif kıpırdadığı görülüyor. Eylül 2019’da toplam satışlar OSD verilerine göre, 43 bin adet. Geçen yıla gittiğimizde bunun 23 bin 915 bin adet olduğu görülüyor. 2018-2019 Eylül ayları arasında oran yüzde 80’e yakın arttı. Fakat gerçek tablo Eylül 2017 ile ortaya çıktı. Eylül 2017’de toplam satışın 73 bin 602 adet olması karşısında 2019’a oranla satışlar yüzde 71 düştü. Yani çarklar bu dönemde iç pazar için değil ihracat için döndü.
İHRACATTA KAYIP SÜRÜYOR
3 yıllık dönemin ihracat döngüsü ise ne iyi ne de kötü. Eylül 2019’da toplam ihracat 107 bin 106 adede düştü. Eylül 2017’nin zor dönemlerinde bile bu rakam 114 bin 092 adet idi. Fakat 2017’nin aynı ayına döndüğümüzde 94 bin 748 adetlik ihracatın yüzde 11,5 arttığı görülüyor. Dünyada yaşanan ticaret savaşları ve AB’deki daralma ihracat tarafını da zor bir döneme soktu.
TİCARET DURMA NOKTASINDA
OSD verilerine göre ticari araç grubunda toplam üretim yılın ilk dokuz aylık döneminde, yüzde 10 daralma kaydetti ve toplam üretim 356 bin 803 adet olarak gerçekleşti. Bu dönemde, hafif ticari araç grubu üretimi yüzde 9, ağır ticari araç grubu üretimi ise yüzde 21 seviyesinde azaldı. 2019 yılı Ocak-Eylül döneminde ticari araç pazarı yüzde 48, hafif ticari araç pazarı yüzde 48 ve ağır ticari araç pazarı yüzde 52 azaldı. Baz etkisi dikkate alındığında hafif ticari araç pazarı 2017 yılına göre yüzde 65, 2015 yılından bu yana daralma sürecinde olan ağır ticari araç pazarı ise 2015 yılına göre yüzde 78 daraldı.
İHRACATTA VİTES KÜÇÜLTTÜK
Ocak-Eylül döneminde ihracat, adet bazında yüzde 6 oranında azalırken, otomobil ihracatı yüzde 8 oranında azaldı. Bu dönemde, toplam otomotiv ihracatı 913 bin 772 adet olurken, otomobil ihracatı 594 bin 86 adet düzeyinde gerçekleşti. Bu dönemde, toplam otomotiv ihracatı dolar bazında yüzde 4 azalırken, euro bazında ise yüzde 2 arttı. Aynı dönemde toplam otomotiv ihracatı 23 milyar dolar olarak gerçekleşirken, otomobil ihracatı yüzde 8 azalarak 8,4 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Euro bazında otomobil ihracatı ise yüzde 2 azalarak 7,4 milyar euro oldu.
