Seçim sonrasında gerçek ekonomi politikalarına dönüş piyasaları derinden sarstı. Hiç kuşkusuz bundan en çok etkilenen sektörlerin başında otomotiv geldi. Kredi daralması iç pazarda satışları vururken, ‘daha fazla sıkılaşmaya gideceğiz’ mesajı sektörü endişelendirdi. ODMD Başkanı Bozkurt “1.5 milyon TL olan bir araç için maksimum 250-300 bin lira kredi veriliyor. Bu açıdan, kredilerin daha fazla kısılmasına ihtiyaç olup olmadığına bakmakta fayda olacaktır” dedi.
ALİ YILDIRIM
Otomotiv sektörü zor bir yılın son çeyreğine adım attı. Artan kur ve enflasyon etkisiyle yatırım amaçlı yapılan satışlar iki ay öncesine kadar hız kazanırken, Ağustos 2023 itibarıyla rekor satışlar geride kalmaya başladı. Seçim sonrasında eski ekonomi politikalarına dönüş hamleleri kuru olması gereken seviyeye ulaştırdı. Artan kur etkisiyle alım gücü de iyice eriyince yeni bir otomobil sahibi olmak artık hayallerin bile ötesine geçti. Enflasyonu düşürmek için tüketimi kısan ekonomi yönetimi sert faiz artışlarıyla birlikte ekonomik görünümü dengelemeye çalışıyor. Bu süreçte kredi kanalları kısılmaya başlarken, gerçek ihtiyacı olanların bile otomobile ulaşması gittikçe zorlu hale geliyor. Neredeyse en ucuz otomobilin liste fiyatı 1 milyon liraya ulaştı. Bunu krediyle almak isteyen tüketici yarısına bile kredi bulamıyor. Bulsa bile oranlar oldukça yüksek seviyede. Buna bir de bankaların iştahsızlığı eklenince durum iyice çıkmaza giriyor.
KREDİLİ ALIM YÜZDE 20’YE KADAR DÜŞTÜ
Otomotiv sektörü temsilcileri de bundan oldukça şikayetçi. Uzun bir süredir bu konuda sessizliğini koruyan duruma bir nevi isyan etti. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD), geçen hafta Hazine Bakanı Mehmet Şimşek’in açıklaması üzerine açıklamalarda bulundu. ODMD Başkanı Ali Haydar Bozkurt, ekonomik yol haritasının desteklenmesinin büyük bir önem taşıdığının altını çizerek, krediye ulaşım konusundaki görüşlerini paylaştı. Bozkurt “Kredilerin daha da kısılması konusunu değerlendirdiğimizde, normal pazar koşullarında bireysel müşterilerin yüzde 70’i kredi kullanarak araç almaktaydı. Geldiğimiz noktada bu oranın yaklaşık yüzde 20-25 oranlarına gerilediğini gözlemlemekteyiz. Bununla birlikte kredi kullanan müşterilerin de, ortalama 1.5 milyon TL olan bir araç için maksimum 250-300 bin lira kredi kullanabildiğini görmekteyiz. Bu açıdan, kredilerin daha fazla kısılmasına ihtiyaç olup olmadığına bakmakta fayda olacaktır” dedi.
OLDUKÇA ANLAŞILABİLİR BİR DURUM
Bozkurt atılan bu hamle üzerine şöyle konuştu: “Şu anda içinden geçtiğimiz süreçte, en büyük ve en önemli sorunumuz enflasyon olarak öne çıkıyor. Enflasyonla mücadelede ise öncelik cari açık konusuna çözüm bulmaktır. O nedenle, akla ilk gelen müdahalenin ‘iç tüketimin düşürülmesi’ olması da oldukça anlaşılabilir bir durumdur.”
‘MUTLU DEĞİLİZ AMA HAMLE KRİTİK’
Atılan bu adımların iç pazarda sert düşüşlere neden olacağını ifade eden Ali Haydar Bozkurt “Her ne kadar bu durum ilk bakışta bizleri mutlu etmese de, orta-uzun vadede enflasyon sorununun kalıcı bir şekilde çözülerek, ekonomik istikrar elde edilmesi açısından ne kadar kritik olduğunun bilincindeyiz. O sebeple, ekonomik yol haritasına sabırla destek vermemiz gerekmektedir” dedi.
‘FİLO SATIŞI ARTACAK BİREYSEL
NEREDEYSE DURACAK’
Önümüzdeki dönemde kurumsal firmaların araç alımlarında öne çıkacağının altını çizen Ali Haydar Bozkurt sözlerine şöyle devam etti; “Kredi konusunda önümüzdeki süreçte önemli olan özellikle kurumsal (filo) müşterilerin krediye erişebilmesi olacaktır. Gelecek 2 yıllık süreçte bireysel müşterilerin araç satın almasında ciddi düşüşler olacağı bariz şekilde görülmektedir. Otomotiv pazarını kurumsal (filo) müşterilerin domine edeceği bir sürece girileceği de aşikardır. Bu süreçte dikkat edilmesi gereken husus, kurumsal müşterilerin krediye ulaşımında bir rahatlamaya gidilmesi ihtiyacının olmasıdır. Aksi takdirde, kurumsal müşterilerin araç alamaması durumunda, şirketlerin araç ihtiyacı karşılanamayacak ve ticari operasyonlar sekteye uğrayacaktır.”
PAZAR 700 BİNE DÜŞERSE
YATIRIMLAR TEHLİKEYE GİRER
Pazardaki daralmayı değerlendiren Ali Haydar Bozkurt, mevcut yatırımlara dikkat çekerek: “Toplam pazarın 700 bin adetlerin altına inmemesi önem arz etmektedir. Aksi takdirde sistem kendi kendini taşımakta zorlanabilecek, istihdam kayıplarına kadar gidebilecek başka olumsuz sonuçları da beraberinde getirebilecektir. Enflasyon ve cari açıkla mücadele açısından takip edilecek mali disiplinin gerekli olduğunu düşünüyor ve bunu sonuna kadar destekliyoruz. Ancak toplam otomotiv pazarının 700 bin adedin altına inmemesi adına, kredi konusunda bireysel ve kurumsal müşteriler açısından da dengeleri doğru bir noktada tutmamız gerekmektedir.”
400 BİN LİRANIN GERİ DÖNÜŞÜ
NEREDEYSE 1 MİLYON TL
Bugün kamu bankalarında bile kredi oranları oldukça yüksek. İştahlar zaten düşük. Bir kamu bankasının sitesine girdiğinizde maksimum sıfır araç kredisinin 400 bin TL vadesinin de 48 ay olduğu görülüyor. Tabi bankaya gittiğinizde ihtiyacınızın çok çok altı teklif ediliyor. Yüzde 3,5’a yakın aylık faizle birlikte aylık ödemee tutarı bile 20 bin lirayı aşıyor. Yani toplamda kaba taslak hesapla 400 bin liralık kredinin 48 ayda geri ödeme toplamda 960 bin lira oluyor. Bakıldığında 2 milyonluk bir otomobil almak için en az 1.6 milyon liraya sahip olmanız gerekiyor.
