Geçen yılı oldukça zor geçiren otomotiv sektörü, 2022’de de aynı kaderi yaşayacağa benziyor. Yaşanan kur krizi, vergi artışları, matrah dilimleri, faiz ve KDV sorunu sektörün önünü tıkıyor. Vergi sisteminin değişmediği, kurdaki oynaklığın sona ermediği sürece araç fiyatlarının artması da muhtemel gözüküyor. Öte yandan yüksek faiz de yeni bir otomobile sahip olmayı oldukça zor hale getirirken, yeni bir KDV düzenlemesi de beklentiler arasında. İlk etapta acil olarak matrah artışı yapılması gerekiyor.
ALİ YILDIRIM
Otomotiv sektöründe 2021 krizi 2022’de de devam ediyor. Geçen sene etkisini arttıran çip krizi araç tedarik süreçlerinde sorunlara neden olurken, tüketiciler sıfır araca ulaşmakta zorlandı. Bu yüzden ikinci el araçta da balon fiyat artışları görüldü. Öte yandan hiç kuşkusuz sektörün en önemli sorunu vergi sistemi. Artan kur karşısında araçtan alınan vergi oranı da artarken, hemen hemen 265 bin lira sınırını geçen bir otomobil fiyat skalasını bir anda 350 bin liralara taşıyor. Geçtiğimiz haftalarda matrah oranlarında araya yeni oranlar eklendi fakat fiyatlara çok da etki etmedi.
ACİL MATRAH ARTIŞI ŞART
Bu yüzden sektör temsilcileri acil olarak matrah artışını şart olarak görüyor. Bununla birlikte vergi oranlarında da büyük bir değişime gidilmesi gerekiyor. Bugün bakıldığında pandemi dönemine rağmen Hükümet’in vergi gelirlerinde müthiş bir artış gerçekleştiği ortada. 2020’ye göre vergi gelirleri 2021’de yüzde 40’a yakın artış gösterdi. 2020 yılında motorlu taşıtlar vergi geliri, 46.6 milyon lira olmuştu. Pandeminin en sert alınan önlemlerine rağmen bu gelir 2021’de 66.3 milyon lirayı aştı. Sadece motorlu taşıtlardan alınan vergi geliri 1 yılda yüzde 43 yükseldi.
| MOTORLU TAŞITLARDAN ALINAN VERGİ GELİRİ (MİLYON TL) | |||||
| 1.Çeyrek | 2.Çeyrek | 3.Çeyrek | 4.Çeyrek | TOPLAM | |
| 2020 | 5.107 | 5.996 | 14.101 | 21.392 | 46.596 |
| 2021 | 15.174 | 16.051 | 14.758 | 20.389 | 66.372 |
| FARK | 197% | 167% | 4,60% | -4,60% | 42,40% |
| *Hazine Bakanlığı aylık bütçe uygulama verilerinden alınmıştır. | |||||
KDV DÜZENLEMESİNDE ORTAK BAREM YÜZDE 10 MU OLACAK?
Ayrıca KDV gelirleri de artan vergiler oranında yükselmeye devam etti. Son bir yılda Hükümet’in KDV geliri yüzde 72’ye yakın artış kaydetti. Aynı şekilde otomobil satışlarından elde edilen KDV gelirleri de arttı. Yeni yılla birlikte araç almak hem fiyat hem de ucuz paraya ulaşamamak hayal olunca Hükümet bir dizi tedbiri de birlikte getirmeyi amaçlıyor. Şimdilik daha tam belli olmasa da bunlardan ilki KDV eşitlemesi olacak. İddialara göre, yüzde 18 olan KDV oranları yüzde 10’a eşitleneceği söylentiler arasında. Böylece otomobil fiyatlarında da paralel olarak yüzde 8’lik bir gerileme muhtemel olabilir. Aynı zamanda yüzde 8’lik fiyat gerilemesi vergi dilimlerinde de değişimleri ortaya çıkaracaktır.
BU ORANLARLA KREDİYE BAKAN BİLE YOK
Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine rağmen, taşıt kredileri aynı oranda düşmedi. Yüzde 14 olan politika faizine rağmen bugün 200 bin liralık bir taşıt kredisi çekmek isteyen tüketici yıllık yüzde 24’ü aşan bir bedel ödemek zorunda kalıyor. Maksimum 24 ay olan vade de aylık ödemeler 11 bin lirayı aşıyor. Tabi bir de nakit verilecek kısım var. 400 bin liralık bir otomobil için 200 bin lira da nakit ödemesi yapılması gerekiyor. Bu fiyata hemen hemen artık alt sınıf bir otomobil alınabiliyor. Fakat bakıldığında bu sınıfta neredeyse orta sınıfın bile otomobil isteği hayal olmaktan öteye gidemiyor. 2021’in 3 ve 4’üncü çeyreğinde taşıt kredilerinde tablo oransal olarak 0’ın altına düştü. Taşıt kredilerine yönelik talepte önceki dönemde görülen azalış, 2021 yılının son çeyreğinde de devam etti. Bu kredi türünde krediler üzerindeki vergi ve benzeri yükler, diğer bankalardan sağlanan krediler, diğer finansman kaynakları ve finansman ihtiyaçları talebi azaltıcı yönde etkileyen faktörler oldu. 2022 yılının ilk çeyreği için beklenti talebin azalmaya devam etmesi yönünde.
ŞARTLAR SAĞLANIRSA 700 BİN ADET BELKİ
ÖTV, kur, faiz ve KDV gibi şartların sağlanması halinde pazar tedarik sorunlarıyla birlikte 700 bin bandına belki ulaşabilir. 2022’nin ilk ayı diğer 11 aya da yansırsa yıllık 500 bin adet bile hayal olmaktan öteye geçemez. Tekrar hatırlamak gerekirse, kurlar ve faiz seviyesi pazar için en belirleyici özellik olacak. Vergi sistemi de birim değil büyüyen piyasadan alınacak bir sistem sektör temsilcileri için en önemli unsur. Öte yandan ekonomideki istikrar ve alım gücü de pazarı şekillendirecek önemli şartlardan biri.
