Otomotiv sektöründe yüksek kur ve demode vergi sistemi sadece fiyatları değil cari fazlayı da vurdu. Üreticiler kapasite artışlarıyla ihracatı iç talebe cevap vermek için yüzde 5 kısınca, 4.4 milyar dolarlık cari fazla da 1 milyar dolar seviyesine düştü. İç pazarda talebi karşılamak isteyen üreticiler yeni dönemde anlaşmalar çerçevesinde ihracatı azalttı. Aynı zamanda ithal markalar da ithalatı arttırdı.
ALİ YILDIRIM
Otomotiv sektörü Türkiye’de en ilginç yıllarından birini yaşıyor. Son birkaç yılda seçim dönemi, kur artışı demode vergi sistemi derken ertelenen birçok zam yeni dönemde karşımıza çıkıyor. Özellikle kurda seçim sonrası yaşanan yüzde 32’lik artış vergi sistemlerini patlatmış ve KDV değişimleriyle iç pazarda satılan bütün otomobillere zam olarak yansımıştı. Böylece sıfır araçta en ucuz fiyatlar bile 1 milyon lira seviyesine dayanmış bu aynı zamanda üretim planlarını ve maliyetlerini de etkiledi. Bugün tüketim düşürülmeye ve ithalat kısılmaya çalışılırken tam tersi etki yaratmaya başladı. Tüketiciler paralarının değerini korumak için otomobili bile yatırım aracına dönüştürdü. Artan talep ve üretim kapasitelerini arttırdı. Fakat bu artan kapasite iç pazara yönelik olunca otomotivde dengeler bozuldu. İthalat ihracat dengesi şaştı. İhracat fazlasıyla adını zirvelere yazdıran otomotiv sektöründe işler değişti. İstanbul’da yapılan bir basın toplantısında soruları cevaplayan OSD Yönetim Kurulu Başkanı Cengiz Eroldu bu duruma vurgu yaptı. Eroldu “Bütün Türkiye’nin toplam otomotiv dengesi ithalat ihracat dengesi yani ihracat fazlası 2022 yılının ilk 5 ayında 4.4 milyar dolardı. 2023 yılının ilk 5 ayında 1 milyar dolara düşmüş durumda” dedi. Üretim tarafından örnek veren Eroldu, yapılan anlaşmalar çerçevesinde mevcut siparişleri ihracat pazarlarına iletmeye çalıştıklarını ve bazı durumlarda ihracat paylarının yüzde 5 azaldığını kaydetti. Eroldu “Bir miktar daha fazla iç piyasaya araç vermeye çalışıyoruz. Cevap vermek için elimizden geldiği kadarıyla kısmaya çalışıyoruz. Bizi de bağlayan şeyler var. Sonuçta yaptığımız anlaşmalar ve kontratlar var onlara da sadık kalmamız lazım” diye konuştu.
ENFLASYONDAKİ ARTIŞ MAL ALMAYI ÖNE ÇIKARDI
Cengiz Eroldu “Yani bir kere otomotiv sanayi olarak tüm fabrikalarımız maksimum üretim yapmaya çalışıyorlar mevcut ürün gamları çerçevesinde. Ve iç piyasanın da payını artırmaya çalışıyorlar ama buradaki tabii talep çok çok yüksek. Bu normalin dışındaki talepte talebi tetikleyen de aslında makro ekonomik kararlar sonuçta. Yani faizlerin enflasyondan düşük olduğu bir ortamda mesela krediye erişimde de bugün zorluk var. Yani bugün bireylerin otomotiv kredisi almaları çok zor. Fakat faiz enflasyon dengesiyle beraber yalnız otomotive değil, bugün dayanıklı tüketimden işte elektrik elektroniğe kadar birçok üründe bu talebin biz yılın ikinci yarısında da devam edeceğini öngörüyoruz. Eğer bu şekilde devam edeceksek yani faizler enflasyonun altında kalacaksa. Bir de tabii enflasyon beklentisiyle de alakalı bir şey var. Şimdi sokaktaki vatandaşlarımız enflasyonun artmaya devam edeceğini düşünüyorlarsa genel algı oysa o zaman mal alma saiki ön plana çıkıyor.”
‘TÜKETİCİ VE SANAYİCİYİ KORUMA YAPISI BOZULDU’
Türkiye’de ciddi olarak yatırım yapan bir sektör olduklarını ifade eden Cengiz Eroldu “Türkiye ekonomisine ciddi katkımız var. 45-50-80 matrah yapısının oluşumunun amacı aslında hem tüketiciyi korumak hem de yerli sanayicinin rekabetçiliğini gözetmekti. O yapı bozuldu. Herkes 80’lik dilime girdi. Ve yerli ürünlerin payı da aşağı doğru gidiyor gördüğünüz gibi. Ama bu tabi siyasi iradenin ve bakanlıkların vereceği bir karardır. Biz sadece bu durumun altını çizmek istiyoruz. Yani böyle bir aşamaya geldik şu anda. Hem dar gelirli olan insanların araçlara erişimi zorlaşıyor, şu anda zorlaştı. Daha önce yüzde 50 ve yüzde 18 KDV ile araç alan vatandaşlarımız şimdi 80 ve artı 20 ile araç almaları lazım. Dolayısıyla bizim bir anlamda bu dar gelirli ve mobilite ihtiyacı olan insanları gözetmemiz gerekiyor. Bunu söylemek istiyoruz. Bizim beklentimiz burada yerli sanayiyi destekleyecek vergi politikalarının, uygulamalarının olması” dedi.
‘ÖTV ARTIŞI DOĞRU BİR HAREKET OLMAZ’
ÖTV dedikoduları hakkında yorum yapan OSD Başkanı Cengiz Eroldu “ÖTV şu anda tüm araçlar için yüzde 80 seviyesinde olduğu için daha fazla artmasını ben beklemiyorum açıkçası zaten çok yüksek bir seviyede. Daha da artırılmasının çok doğru olmayacağını düşünüyorum. Otomotiv sanayi böyle hızlı dur kalka göre uygun bir sanayi değil. Biz burada ciddi yatırımlar yapıyoruz ve baktığımız zaman da uzun vadeli planlama yapmak istiyoruz ve desteklememiz gereken bir sanayi. Yani burası Türkiye’nin ihracatının yüzde 16’sını yapıyor” ifadelerini kullandı.
