Düşük tüketimi nedeniyle Türkiye’de seri üretim olarak yaklaşık 30 yıldır en çok tercih edilen dizel otomobil satışları kan kaybına başladı. Üretimin de artık yavaş yavaş durması, tercihleri mecburen değiştirdi. Son bir yıllık süreçte dizel tercihi yüzde 25 düşerken, benzinli araçlara olan talep yüzde 30 arttı. Hibrit araçlara da ilgi büyük iken, elektrikli araçlara talep yüzde 100’den fazla büyüdü.
Dizel otomobil satışları her geçen gün kan kaybediyor. Alternatif yakıtlı araçların çeşitliliği arttıkça dizel otomobillere olan ilgi her geçen gün düşüyor. İlk örneğini 1986 yılında Renault R9 GTD ile görülen dizel motorlu araçların Türkiye’deki 34 yıllık serüveni sona eriyor. Özellikle dizelgate skandalıyla birlikte bu süreç hızlanırken, birçok ülke dizel araç kullanımlarına kısıtlamalar getirdi. Böylece yollarda da alternatif yakıtlı araçların tercihi her geçen gün artmaya başladı.
ÜRETİMDE DE SON YAKLAŞIYOR
Üreticiler de emisyon normlarından dolayı elektrikli araçların üretimine hız verirken, ilk öncelik benzinli ve hibrit araçlara verildi. Türkiye pazarının da ağırlıklı ithal araçlardan oluşmasıyla bu değişimin parçası oldu. Öncelikli olarak değişim otomobiller üzerinden gerçekleşirken, ülkede üretim yapan birçok tesis yönünü benzinli ve hibrit modellere çevirdi. Bunun ilk örneğini Toyota Türkiye fabrikası gösterdi. Dizel üretimine son veren tesisin ardından diğer fabrikalar da değişime öncelik yaptı. Türkiye’de i10 ve i20 modellerini üreten Hyundai Assan fabrikası da yenilediği B sınıfındaki temsilcisiyle dizel araç üretimine son verenlerden. Oyak Renault fabrikaları da yakın zamanda başta yeni Clio ile bu değişime katılacak. Honda bu dönüşümde üretim tarafıyla zaten Türkiye pazarından ayrılırken, Fiat Grubu’nun da Stellantis ortaklığıyla bu değişimi yaşaması bekleniyor. Değişim kapsamın da dizel araçların üretim çoğunluğu artmayınca tercihler de diğer seçeneklere kaydı.
BENZİNLİ ARAÇLARA TALEP HER GEÇEN GÜN ARTIYOR
2019 yılına göre tercihlerinde hızlı bir değişim olduğu görülürken, dizelin kan kaybı her geçen gün artıyor. Bu dönemde Türkiye’de toplamda 387 bin 256 otomobil satışı gerçekleşti. Bu pastadan benzinli araçlar yüzde 40,04 dizel 52,03 LPG 4,79 hibrit 3,09 elektrikli 0,06 pay aldı. 2020 yılına bakıldığında ise pazar büyüklüğü neredeyse 2 katına ulaştı. 610 bin 109 adetlik pazarda benzinli araçların payı yüzde 52,40’a yükseldi. Dizelin tüm dünyadaki yok oluşu Türkiye’ye de yansıdı. Aynı dönemde dizel araçların satışı yüzde 39,5 seviyesine indi. LPG tercihi hemen hemen aynı kalırken, hibrit araçların payı yüzde 3,65’e çıktı. Elektrikli modeller ise yüzde 1 seviyesine ulaşmasa da 0,06’dan 0,13’e çıktı.
ELEKTRİKLİ ARAÇLARA İLGİ BÜYÜK
Ocak ayında da tablo oldukça değişik. Benzinli araçlara olan talebin artışı Ocak 2020-2021 verilerine de yansıdı. 22 bin 16 aracın satıldığı Ocak 2020’de benzinli araçlar yüzde 48,12’lik pay alırken, dizel tercihi 41,77 oldu. LPG’li araçlar ise bu dönemde pastadan yüzde 6,42’lik paya oldu. Hibrit modeller yüzde 3,62 elektrikli araçlar da yüzde 0,06’lık pay aldı. 2021 Ocak ayında tabloda sert değişimler görüldü. Benzinli araç tercihinde sert büyüme görüldü. 35 bin 358 aracın satıldığı Ocak ayında yüzde 57,70 pay alan benzinli modelleri, önceki yılın aynı ayına göre neredeyse yarı yarıya kan kaybeden dizel araçlar yüzde 27,50’lik payla takip etti. Bu dönemde LPG’li araç satışları da gerilerken, hibritlerin payı yüzde 9,30’a, elektrikli araçların pasta payı da yüzde 0,23’e çıktı.
SATIŞI ARTINCA VERGİSİ DE ARTTI
Elektrikli araçlara yükselen taleple birlikte modellerin de çeşitliliği her geçen gün artıyordu. Bunu gözden kaçırmayan hükümet elektrikli araçlardan alınan vergi sisteminde artışa giderek, 1 milyonluk elektrikli aracın fiyatının 1.5 milyon liraya çıkmasına neden oldu. Tüm dünyada elektrikli araçların yaygınlaşması için teşvikler verilirken, yapılan bu hamlenin ceza niteliğinde olduğu değerlendirildi. 2 Şubat 2021 Tarihli ve 31383 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre, motor gücü 85 kW’ı geçmeyen araçların ÖTV oranı yüzde 3’ten yüzde 10’a çıktı. Motor gücü 85-120 kW arasında olan otomobillerin ÖTV oranı yüzde 7’den yüzde 25’e yükseltildi.
AVRUPA’DA TALEP YÜZDE 10’UN ÜSTÜNDE
Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği (ACEA), AB ülkelerinde 2020 yılında yakıt türlerine göre otomobil satış verilerini içeren çalışmasını yayımladı. Bu çalışmaya göre, 2020’de Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde satılan otomobillerin yüzde 47,5’i benzin, yüzde 28’i dizel, yüzde 11,9’u hibrit, yüzde 10,5’i elektrik ve yüzde 2,1’i de alternatif yakıtlı oldu. Dizel otomobillerin satışı 2019’daki 4 milyon 106 bin 951 seviyesinden yüzde 32,3 gerileme ile 2020’de 2 milyon 778 bin 817’ye düştü. Hibrit otomobillerin 2019 yılındaki 742 bin 84 adetlik satışı ise 2020 yılında yüzde 59,4 artarak 1 milyon 182 bin 792’yi buldu.
