Küçüldükçe küçüldük

Otomobilde kur ve vergi baskısı yeni bir otomobil sahibi olmayı gün geçtikçe uzaklaştırıyor. Bugün orta segment bir otomobil sahibi olmak isteyen tüketici 300 bin lirayı gözden çıkarması gerekiyor. Fakat daha düşük bütçelerle ikinci el araçlara yönelmek mümkün. 150-200 bin lira aralığında B segmenti ikinci el bir araç almak yerine tüketici tercihini başlangıç sınırı olan A’dan yapıyor. Son iki yılda bu segmentteki büyüme yüzde 430 seviyelerine çıkması dikkat çekici.

ALİ YILDIRIM

Otomobilde kur, faiz ve vergi ekseninde her geçen gün daha da kısıra gidiyor. Özellikle düşen alım gücü ve artan fiyatları tüketicileri sıfır araç hayalinden bir adım daha uzaklaştırırken, orta sınıf ya eski araçlarıyla binlerce kilometre yapmak zorunda kalıyor ya da segment küçültmeye çalışıyor. Pandemiyle birlikte toplu taşımadan kaçan orta sınıf, yeni bir araç sahibi olmak isterken artan fiyatlarla birlikte ihtiyaçlarını görmekten ziyade ayağını yerden kesmeyi amaçladı. Bugün bakıldığında 185 bin liralık A segmenti bir otomobilin yaklaşık 85 bin lirası sadece özel tüketim vergisi (ÖTV) ve katma değer vergisinden (KDV) oluşuyor.

PARA ONA YETİNCE İLGİ BÜYÜDÜ

Orta sınıf bir otomobil sahibi olmak için bile hemen hemen 300 bin lira ödemek gerekiyor. Fakat buna rağmen istediği araca ulaşamayan tüketici, parası neye yetiyorsa onu alıyor. Bugün hiç kuşkusuz sıfır araç pazarında en çok dikkat çeken modeller SUV’lar. Temmuz ayı ile birlikte SUV modellerin satış rakamları Türkiye’de sedanları geçti. Ama oldukça az tercih edilen ve bu segmentte sadece 3-4 model olan A segmentine de ilgi büyük. 150-200 bin TL aralığında bütçesi olan bir tüketici ikinci el araç yerine tercihini sıfır olsun ufak olsun diyerek A segmentinden yapıyor. ODD verileri de bu tezi doğrular nitelikte. Her ne kadar pazarın en kötü yıllarından biri olsa da 2019 yılında (ocak-temmuz) sadece 435 adet A sınıfı otomobil satılırken, 2020’de bu rakam bin 121’e ulaşıyor. 2021’nin aynı döneminde ise A segmenti otomobil satışları 2 bin 183 adede çıktı. Oransal olarak bakıldığında büyüme 2019-2021 yılları arasında neredeyse yüzde 430’a ulaştı.

MİNİK A’LAR BÜYÜMEDE SUV’LERİ BİLE EZDİ

Bu büyüme ne sedan ne de SUV’de yıllardır kendini gösterebildi. Aynı ay döneminde 2019-2021 yılları arasında SUV araç satışları 38 bin 940 adetlerden 119 bin 615 seviyesine ulaşırken, büyüme sadece yüzde 206 oldu. Yaşanan model bolluğuna rağmen artan fiyatlar burada da ivmelenmeyi sınırladı. Sedan araçlar ise aynı dönemde sadece yüzde 62 büyüme kaydedebildi. Aslında gönlünde SUV olan tüketicinin tercihi mecburen en ucuz ve en ulaşılabilir olan küçük sınıftan yana oldu.

FİYATLARIN DEĞİL AMA SATIŞLARIN FRENİ TUTTU

2 yıldır hızlı artan kur ile birlikte yükselen fiyatlar tüketiciler yeni bir araç satın almayı ‘belki düşer’ ümidiyle rölantiye almıştı. Bunun üzerine yaşanan pandemi ve çip krizi araç bulmayı zorlaştırdı. Ertelenen taleplerin harekete geçmesi ve fiyatların daha da artacak korkusu sıfır araca olan ilgili arttırdı. Öte yandan kur ve vergi sarmalıyla birlikte fiyatların daha da artacağı düşünülürken sektör temsilcileri bu talebin bir kırılma noktasının olacağını söyledi. Buna bir de Kurban Bayramı tatili eklenince Temmuz 2021’de fren kaçınılmaz oldu.

SADECE 4 MODELLE BÜYÜDÜ

A segmentine bakıldığında oldukça kısıtlı bir model serisiyle karşılaşılıyor. Bu sınıf otomobillerin yanında SUV ve sedan araçların oldukça ezici bir üstünlüğü var. Bugün en ucuz bir sedan otomobil baz donanımla yaklaşık 160 bin liralık fiyat etiketine sahipken. Otomatik tercih edildiğinde bu fiyat 200 bin liraları geçiyor. Fakat yaklaşık 160-170 bin lira civarına A segmenti ve oldukça donanımlı otomatik bir araç bulmak hiç de zor değil. Zaten bakılacak topu topu 3 marka varken model sayısı da sadece 4.